Tỉ lệ vàng trong thiết kế là gì? Những ứng dụng "thần thánh" có thể bạn chưa biết

Tỉ lệ vàng là gì? 

Tỉ lệ vàng, hay còn gọi là Golden Ratio, là một con số toán học có giá trị xấp xỉ 1.618. Nó được biểu diễn bằng ký hiệu φ (phi). Khi một đoạn thẳng được chia thành hai phần sao cho tổng của cả hai phần chia cho phần lớn hơn bằng với phần lớn hơn chia cho phần nhỏ hơn, ta sẽ có được tỉ lệ vàng.

Tỉ lệ vàng đã được ứng dụng rộng rãi trong nghệ thuật, kiến trúc và đặc biệt là trong thiết kế đồ họa (Nguồn ảnh: Branislav Vujašković)

Tỉ lệ này xuất hiện rất nhiều trong tự nhiên, từ hình dạng vỏ ốc, các cánh hoa, đến cơ thể con người. Nhờ sự hài hòa tự nhiên này, tỉ lệ vàng đã được ứng dụng rộng rãi trong nghệ thuật, kiến trúc và đặc biệt là trong thiết kế đồ họa.

Tại sao tỉ lệ vàng lại quan trọng trong thiết kế 

Tỉ lệ vàng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế bởi nó giúp tạo ra bố cục cân đối và trực quan, làm tăng tính thẩm mỹ của sản phẩm. Khi một tác phẩm thiết kế sử dụng tỉ lệ vàng, mắt người nhìn sẽ dễ dàng bị thu hút bởi sự hài hòa giữa các yếu tố trong thiết kế. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều thương hiệu lớn trên thế giới đã áp dụng tỉ lệ vàng vào logo, bố cục website, nhiếp ảnh và cả kiến trúc.

Ngoài ra, sự quan trọng của tỉ lệ vàng còn nằm ở khả năng hướng dẫn ánh nhìn, giúp người xem dễ dàng tiếp cận với các yếu tố quan trọng trong thiết kế. Trong lĩnh vực thiết kế web, nó giúp tối ưu trải nghiệm người dùng bằng cách sắp xếp nội dung theo một cách tự nhiên nhất. 

Tỉ lệ vàng được ứng dụng rộng rãi trong thiết kế logo (Nguồn ảnh: Quyền Vũ) 

Hay trong nhiếp ảnh, tỉ lệ vàng giúp tạo ra những bức ảnh có bố cục đẹp mắt, cân đối giữa chủ thể và không gian. Trong thiết kế đồ họa, tỉ lệ vàng giúp các nhà thiết kế căn chỉnh kích thước, vị trí các yếu tố một cách hợp lý, tránh sự lộn xộn và mất cân đối trong bố cục.

Ứng dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế có thể bạn chưa biết 

Áp dụng tỉ lệ vàng để tạo nên những logo có tính thẩm mỹ cao

Nhiều thương hiệu nổi tiếng trên thế giới đã sử dụng tỉ lệ vàng để thiết kế logo của họ nhằm tạo ra một diện mạo chuyên nghiệp, cân đối và dễ nhận diện. Một ví dụ điển hình là logo của Apple, được thiết kế dựa trên các vòng tròn có kích thước tuân theo dãy Fibonacci – một dãy số có liên quan mật thiết đến tỉ lệ vàng. Logo của Twitter cũng áp dụng nguyên tắc này, với các vòng tròn được sắp xếp theo tỉ lệ vàng để tạo nên hình ảnh chú chim xanh bay lên một cách hài hòa.

Một trong những lợi ích quan trọng của việc áp dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế logo là giúp thương hiệu trông chuyên nghiệp và dễ ghi nhớ hơn. Bố cục logo theo tỉ lệ vàng sẽ làm cho các đường nét trở nên hài hòa hơn, giúp thương hiệu thể hiện sự cân bằng giữa sáng tạo và tính thẩm mỹ.

Tỉ lệ vàng giúp tối ưu bố cục trang web

Trong lĩnh vực thiết kế web, tỉ lệ vàng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa bố cục trang để mang đến trải nghiệm người dùng tốt nhất. Khi bố trí nội dung trên một trang web, việc tuân theo nguyên tắc tỉ lệ vàng giúp tạo ra sự cân đối giữa các phần tử trên trang, giúp người dùng dễ dàng đọc và tương tác với nội dung.

Một trong những cách ứng dụng tỉ lệ vàng vào thiết kế web là sử dụng vòng xoắn Fibonacci, được tạo ra bằng cách vẽ các vòng tròn trên những hình vuông có kích thước theo dãy Fibonacci (1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21...), có thể được sử dụng để xác định vị trí đặt các yếu tố quan trọng trên trang web. Khi áp dụng vào thiết kế, đường xoắn này giúp điều hướng ánh nhìn của người dùng từ những khu vực ít quan trọng đến điểm nhấn chính của trang.

Tỉ lệ vàng giúp tối ưu bố cục trang web (Nguồn ảnh: Halink web)

Ví dụ, trên một trang web tin tức hoặc blog, phần tiêu đề chính có thể được đặt ở khu vực trung tâm của vòng xoắn, trong khi các nội dung phụ như hình ảnh hoặc liên kết dẫn tới bài viết khác có thể được bố trí theo các điểm trên đường xoắn. Điều này giúp nội dung quan trọng được nhấn mạnh, thu hút người đọc ngay lập tức.

Các nhiếp ảnh gia thường sử dụng tỉ lệ vàng để tạo bố cục ảnh hài hòa

Không chỉ trong thiết kế đồ họa và web, tỉ lệ vàng còn được áp dụng rất nhiều trong nhiếp ảnh để tạo ra những bức ảnh có bố cục hoàn hảo. Thay vì sử dụng quy tắc một phần ba truyền thống, nhiều nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp cũng sử dụng vòng xoắn Fibonacci để xác định vị trí của các yếu tố quan trọng trong khung hình.

Khi chụp ảnh, việc căn chỉnh chủ thể theo tỉ lệ vàng sẽ giúp bức ảnh trở nên thu hút hơn. Ví dụ, khi chụp chân dung, nếu đặt đôi mắt của người mẫu theo tỉ lệ vàng, bức ảnh sẽ có sự cân đối tự nhiên, giúp thu hút ánh nhìn của người xem. Trong nhiếp ảnh phong cảnh, việc áp dụng tỉ lệ vàng vào việc sắp xếp các yếu tố như đường chân trời, núi non hoặc sông suối có thể giúp tạo nên một bức ảnh có chiều sâu và tính nghệ thuật cao hơn.

 căn chỉnh chủ thể theo tỉ lệ vàng sẽ giúp bức ảnh trở nên thu hút hơn (Nguồn ảnh: Binh Minh digital) 

Cách ứng dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế đồ họa 

Xác định kích thước tổng thể của thiết kế.

Khi bắt đầu một thiết kế, bạn nên xác định tỷ lệ chiều dài và chiều rộng của thiết kế theo con số 1.618. Điều này giúp đảm bảo bố cục tổng thể được cân đối trước khi đi vào chi tiết.

Chia bố cục theo tỷ lệ 1.618 để tạo sự cân đối.

Một cách hiệu quả để sắp xếp các yếu tố trong thiết kế là chia khung hình theo tỷ lệ 1.618. Bằng cách này, bạn có thể đặt tiêu đề, hình ảnh và nội dung quan trọng theo những vị trí phù hợp, giúp thiết kế trở nên trực quan và dễ tiếp cận hơn.

Áp dụng vòng xoắn Fibonacci để định vị các yếu tố quan trọng trong thiết kế.

Vòng xoắn Fibonacci là một công cụ mạnh mẽ giúp bạn định vị các yếu tố quan trọng trong thiết kế. Khi sắp xếp nội dung, bạn có thể đặt điểm nhấn chính theo đường cong của vòng xoắn để hướng dẫn ánh mắt người xem theo một cách tự nhiên.

Sử dụng lưới tỉ lệ vàng để căn chỉnh các thành phần.

Một cách khác để ứng dụng tỉ lệ vàng là sử dụng lưới tỉ lệ vàng để căn chỉnh văn bản, hình ảnh và các phần tử khác. Lưới này giúp bạn duy trì sự cân đối trong thiết kế, tránh sự mất cân bằng gây khó chịu cho người xem.

Tổng kết 

Tỉ lệ vàng là một nguyên tắc quan trọng giúp các nhà thiết kế tạo ra những sản phẩm có tính thẩm mỹ cao và cân đối. Từ logo, bố cục trang web, nhiếp ảnh đến đồ họa, tỉ lệ vàng đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn ánh nhìn và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Nếu bạn chưa từng thử áp dụng tỉ lệ vàng vào thiết kế của mình, hãy bắt đầu ngay hôm nay để khám phá sự khác biệt!

Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về tỉ lệ vàng cũng như các nguyên tắc thiết kế đồ họa khác, tham khảo ngay khóa học Thiết Kế Chuyên Sâu của colorME - khóa học được xây dựng dành cho những ai muốn phát triển tư duy thiết kế, thành thạo các công cụ đồ họa và ứng dụng các nguyên tắc thiết kế vào thực tế!