Màu cơ bản là gì? Vì sao phải nắm rõ trước khi thiết kế?

Màu cơ bản (primary colors) là ba màu gốc gồm: đỏ, xanh lam và vàng. Đây là những màu không thể tạo ra từ sự pha trộn của các màu khác. Tuy nhiên, chúng lại là nền tảng để tạo nên mọi màu sắc khác trong hệ thống phối màu.

Khi bạn hiểu được màu cơ bản, bạn sẽ kiểm soát được quá trình phối màu trong thiết kế. Từ đó, chúng ta có thể dễ dàng chọn tone màu phù hợp cho từng dự án.

Tổng quan các loại màu cơ bản trong thiết kế

#1: Màu đỏ - Đại diện cho đam mê, năng lượng và nhiệt huyết

Logo của một số thương hiệu có sử dụng màu đỏ (Nguồn: Brands Vietnam) 

- Ngành phổ biến: ẩm thực, ô tô, công nghệ, nông nghiệp

- Ngành không phổ biến: tài chính, hàng không, quần áo

Lưu ý: Tránh lạm dụng vì có thể gây cảm giác quá kích thích cho người xem.

#2: Màu xanh lam - Truyền tải sự tin cậy, an toàn và chuyên nghiệp

Logo của một số thương hiệu có sử dụng màu xanh lam (Nguồn: Cánh Cam)

- Ngành phổ biến: năng lượng, hàng không, tài chính, công nghệ, chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp.

- Không phổ biến: ẩm thực

Lưu ý: Tránh dùng màu xanh lam nhạt quá mức vì có thể làm thiết kế thiếu điểm nhấn.

#3: Màu vàng - Tạo cảm giác vui vẻ, hạnh phúc và tích cực.

Logo của một số thương hiệu có sử dụng màu vàng (Nguồn: Cánh Cam)

- Ngành phổ biến: năng lượng, ẩm thực, dụng cụ gia đình

- Không phổ biến: tài chính, quần áo, ô tô, công nghệ

Lưu ý: Cân nhắc độ tương phản khi phối với nền trắng hoặc màu sáng.

Các hệ màu quan trọng bắt nguồn từ màu cơ bản

#1: Màu thứ cấp (Secondary Colors)

Màu thứ cấp được tạo ra bằng cách pha trộn giữa hai màu cơ bản. Cụ thể:

- Đỏ + Vàng = Cam

-Vàng + Xanh = Lục

- Đỏ + Xanh = Tím

Những màu này giúp người thiết kế có thể mở rộng bảng màu song vẫn giữ được tính thống nhất khi thiết kế.

#2: Màu tam cấp (Tertiary Colors)

Khi pha giữa màu cơ bản và màu thứ cấp liền kề, ta được màu tam cấp. Ví dụ: đỏ cam, vàng lục, xanh tím...

Đây là những gam màu giúp bạn tạo chiều sâu và sự sinh động cho thiết kế của mình.

Các nguyên tắc phối màu trong thiết kế từ màu cơ bản

#1: Phối màu đơn sắc (Monochromatic)

Phối màu đơn sắc theo bánh xe màu sắc (Nguồn: YBOX)

Phối màu đơn sắc là sử dụng một màu chủ đạo với nhiều sắc độ sáng tối khác nhau. Ví dụ: Khi sử dụng màu vàng để làm thiết kế chính, ta sẽ sử dụng thêm các màu vàng khác nhưng nhạt hơn để dùng cho các chi tiết phụ. Đây là phương pháp phối màu an toàn nhưng vẫn hiệu quả.

Ứng dụng: Thiết kế tối giản, poster, banner sản phẩm.

#2: Phối màu bổ sung (Complementary)

Phối màu bổ túc theo bánh xe màu sắc (Nguồn: YBOX)

Với phương pháp phối màu này, ta sẽ dùng hai màu đối diện nhau trên bánh xe màu giúp tạo sự tương phản mạnh mẽ.

- Ứng dụng: Thiết kế sản phẩm nổi bật, quảng cáo.

Lưu ý: Nên điều chỉnh độ bão hòa để tránh quá chói.

#3: Phối màu tương đồng (Analogous)

Phối màu tương đồng theo bánh xe màu sắc (Nguồn: YBOX)

Phối màu tương đồng là chọn ba màu nằm liền kề nhau trên bánh xe màu. Cách này giúp tạo cảm giác hài hòa, dễ chịu.

- Ứng dụng: Thiết kế thương hiệu nhẹ nhàng, website.

#4: Phối màu bộ ba (Triadic)

Phối màu bộ ba theo bánh xe màu sắc (Nguồn: YBOX)

Chọn ba màu cách đều nhau trên bánh xe màu (ví dụ: đỏ - vàng - xanh lam) để sử dụng trong thiết kế. Đây là cách phối giúp ấn phẩm của mình có sự cân bằng và sinh động.

Gợi ý cách chọn bảng phối màu trong thiết kế hiệu quả

- Dựa vào cảm xúc thương hiệu: Màu sắc cần phản ánh tính cách của thương hiệu.

- Ưu tiên sự tương phản: Đảm bảo người xem dễ đọc, dễ nhìn.

- Hạn chế dùng quá nhiều màu: 2-4 màu là hợp lý trong một thiết kế.

- Sử dụng công cụ hỗ trợ: Chúng ta có thể dùng Adobe Color, Coolors hoặc Canva để tạo bảng màu từ màu cơ bản.

Màu cơ bản và bản sắc thương hiệu - Mối liên hệ không thể tách rời

Một trong những ứng dụng quan trọng nhất của màu cơ bản chính là xây dựng và duy trì bản sắc thương hiệu. Mỗi thương hiệu lớn trên thế giới đều gắn liền với một màu sắc đặc trưng. Từ xanh dương của Facebook, đỏ của Coca-Cola, hay tím của Milka. Những màu sắc này không chỉ là yếu tố thẩm mỹ mà còn mang tính biểu tượng, truyền tải cá tính và giá trị cốt lõi của thương hiệu đó.

Các thương hiệu thường sử dụng từ 1 đến 3 màu cơ bản hoặc các biến thể của chúng để xây dựng hệ thống phối màu trong thiết kế đồng bộ trên mọi nền tảng truyền thông. Điều này tạo nên sự nhận diện dễ nhớ, nhất quán và tăng độ tin cậy trong mắt người dùng.

Ví dụ ứng dụng thực tế:

1. Coca-Cola: Sử dụng màu đỏ như một màu cơ bản đại diện cho sự năng động, tươi mới và sự trẻ trung. Màu đỏ giúp các thiết kế quảng cáo của hãng luôn nổi bật, kể cả khi đứng cạnh nhiều thương hiệu khác.

Nguồn: Coca-Cola

IKEA: Kết hợp giữa vàng và xanh lam - cả hai đều là màu cơ bản - giúp tạo cảm giác thân thiện, dễ tiếp cận và đáng tin cậy.

Nguồn: IKEA

Google: Logo Google sử dụng đến 4 màu (xanh dương, đỏ, vàng và xanh lá). Tuy nhiên, 3 trong số đó là màu cơ bản. Việc này giúp thương hiệu vừa dễ nhận diện, vừa tạo cảm giác vui nhộn, thân thiện.

Nguồn: Google

Những sai lầm phổ biến khi sử dụng màu cơ bản trong thiết kế

Việc sử dụng màu cơ bản không đúng cách có thể khiến thiết kế trở nên rối mắt, thiếu tính chuyên nghiệp hoặc khiến người đọc hiểu nhầm về thông điệp. Dưới đây là một số sai lầm mà colorME khuyên bạn cần tránh:

1. Dùng màu quá bão hòa (saturation cao): Khi sử dụng màu đỏ, xanh hoặc vàng nguyên bản ở cường độ cao sẽ thiết kế có thể trở nên chói mắt, gây khó chịu.

2. Phối màu không có sự tương phản hợp lý: Ví dụ, dùng chữ màu vàng trên nền trắng hoặc xanh lam đậm trên nền đen sẽ khiến nội dung khó đọc.

3. Thiếu đồng nhất trong hệ thống màu: Nếu bạn sử dụng màu cơ bản cho logo nhưng lại không áp dụng logo đó cho website, bao bì,... Sẽ tạo sự thiếu nhất quán và khiến thương hiệu trở nên thiếu chuyên nghiệp.

Mẹo nhỏ để ứng dụng màu cơ bản linh hoạt và sáng tạo

Để sử dụng màu cơ bản một cách hiệu quả và sáng tạo trong quá trình phối màu trong thiết kế, colorME mách bạn một số mẹo sau:

1. Tạo tone-on-tone bằng cách pha trắng hoặc đen: Thay vì dùng màu đỏ nguyên bản, hãy thử các biến thể như đỏ rượu, hồng nhạt, đỏ đất. Điều này giúp thiết kế của bạn trở nên tinh tế và dễ chịu hơn.

2. Kết hợp với màu trung tính: Màu trắng, đen, xám hoặc be là những màu trung tính sẽ làm nền cho các màu cơ bản được nổi bật hơn.

3. Tận dụng tỷ lệ phối màu: Một nguyên tắc vàng là 60-30-10. Trong đó, 60% là màu nền chính, 30% là màu phụ và 10% là điểm nhấn - thường là một màu cơ bản.

Ứng dụng thực tế của màu cơ bản trong các lĩnh vực thiết kế

#1: Thiết kế logo

Khi thiết kế logo, ta thường sử dụng tối đa 3 màu, trong đó có ít nhất một màu thường là màu cơ bản. Điều này giúp logo đơn giản, dễ nhận diện và người xem dễ ghi nhớ logo đó.

#2: Thiết kế giao diện web

Trong UI/UX, màu cơ bản giúp tạo hệ thống phân cấp thông tin và phân cấp thị giác rõ ràng. Đặc biệt, màu của button và tiêu đề thường sử dụng màu cơ bản để tăng tính tương tác.

#3: Thiết kế ấn phẩm quảng cáo

Poster, brochure, banner... đều cần kỹ năng phối màu chuẩn để thu hút sự chú ý của khách hàng và truyền tải thông điệp nhanh chóng.

Kết luận: Làm chủ màu cơ bản để phối màu trong thiết kế hiệu quả

Dù bạn là người mới học thiết kế hay đã có kinh nghiệm, việc hiểu và ứng dụng tốt màu cơ bản là chìa khóa để phối màu trong thiết kế hiệu quả và chuyên nghiệp. Chỉ khi nắm vững các nguyên lý phối màu từ ba màu gốc này, bạn mới có thể tạo ra những sản phẩm thiết kế hài hòa, nổi bật và ghi dấu ấn thị giác mạnh mẽ.

Nếu bạn quan đến kiến thức phối màu cơ bản nói riêng, cũng như kiến thức chuyên sâu khác về thiết kế đồ hoạ nói chung thì hãy tham khảo khoá Thiết Kế Chuyên Sâu của colorME nhé!